1. Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma dönemi, 1792’de Rus İmparatorluğu ile Yaş Antlaşması’nın imzalanmasıyla başlar ve 1922’de saltanatın kaldırılmasıyla sona erer. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu büyük toprak kayıpları yaşar ve Kurtuluş Savaşı sonucunda sadece Anadolu’yu kurtarabilir.
2. İkinci Meşrutiyet dönemi 1908-1920 yıllarını kapsar ve II. Abdülhamid ve V. Mehmet Reşad dönemlerini içerir.
3. 1908-1909 döneminde Girit devrimi ve Yunanistan ile birlik ilanı yaşanır.
4. Arnavutlar, 1909’da Latin alfabesini benimserler ve Osmanlı hükümeti Arnavutların birliğini bozmak için Arap alfabesini zorlamaya çalışır.
5. 1909’da 31 Mart Ayaklanması gerçekleşir ve II. Abdülhamid tahttan indirilir, yerine V. Mehmet geçer.
6. Trablusgarp Savaşı 1911’de İtalya’nın Osmanlı İmparatorluğu’na karşı başlattığı bir savaştır ve sonucunda Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya bırakılır.
7. I. ve II. Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak kayıpları yaşadığı savaşlardır ve sonuçlarına göre sınırları yeniden çizilir.
8. I. Dünya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu’nun katıldığı büyük bir savaştır ve çeşitli askeri birimler ve cephelerle ilgilidir.
9. Mondros Mütarekesi 1918’de imzalanır ve İstanbul işgal edilir.
10. Sevr Antlaşması 1920’de imzalanır ve Osmanlı İmparatorluğu’nun bölünmesini ve kayıplarını belirler.
11. Saltanatın kaldırılması 1922’de gerçekleşir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü ve dağılma süreci oldukça karmaşık bir tarihsel dönemdir ve birçok faktörün etkisi altında gerçekleşmiştir. İşte Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü sırasında gerçekleşen en önemli olaylar:
yüzyılın ortalarından itibaren gerileme: Osmanlı İmparatorluğu, 17. yüzyılın ortalarından itibaren askeri, ekonomik ve siyasi açıdan gerilemeye başladı. Bu gerileme, Osmanlı yönetim yapısının verimsizliği, teknolojik ilerlemeleri yakalayamamaları, yabancı devletlerle ticaret dengesizlikleri ve iç karışıklıklar gibi birçok faktörün birleşimiyle tetiklendi.
Savaşlar ve toprak kayıpları: 17. yüzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa’daki güçlü devletlerle sık sık savaşlara girişti. Bu savaşlar sonucunda imparatorluk topraklarının büyük bir kısmını kaybetti. Zamanla imparatorluk, Balkanlar, Mısır, Yemen, Kuzey Afrika ve Mezopotamya gibi önemli bölgelerde toprak kaybetti.
Yönetim zayıflığı: Osmanlı yönetim sistemi, merkeziyetçi bir yapıya sahipti, ancak zaman içinde bu sistem verimsiz ve yolsuz bir hal aldı. Devletin önemli pozisyonlarını satın alabilen ve etkileyen askeri ve sivil elitler ortaya çıktı. Bu durum, imparatorluğun etkin bir şekilde yönetilememesine ve çöküşün hızlanmasına neden oldu.
Ekonomik sorunlar: Osmanlı İmparatorluğu’nun ekonomisi, özellikle 18. yüzyılda büyük bir kriz içine girdi. Vergi toplama sistemi verimsiz hale geldi, ticaret denetimi zayıfladı ve ülkenin dış ticaret dengesizleşti.
Etnik ve dini sorunlar: Osmanlı İmparatorluğu, farklı etnik ve dini gruplardan oluşuyordu, ve bu gruplar arasındaki gerilimler zaman içinde arttı. Özellikle Balkanlar ve Anadolu’da, farklı gruplar arasındaki ayrılıkçı hareketler ve çatışmalar yoğundu.
Tanzimat ve Islahat Fermanları: 19. yüzyılın ortalarında Osmanlı hükümeti, imparatorluğu reformlarla yeniden canlandırmayı amaçlayan Tanzimat ve Islahat Fermanları gibi girişimlerde bulundu. Ancak bu reformlar, sorunların temel nedenlerini çözemedi ve çöküşü durduramadı.
I. Dünya Savaşı ve Mondros Mütarekesi: Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı’na İttifak Devletleri yanında katıldı, ancak savaşı kaybederek daha fazla toprak kaybına uğradı. 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalandı ve Osmanlı İmparatorluğu’nun savaş sonunda çöküşü başladı.
Kurtuluş Savaşı ve Lozan Antlaşması: Osmanlı İmparatorluğu’nun ardılı olan Türkiye, 1919-1923 yıllarında Kurtuluş Savaşı’nı başlatarak bağımsızlığını kazandı. Savaşın ardından 1923’te Lozan Antlaşması imzalandı, bu antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu’nun resmen sona erdi ve Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.
