Yapılandırmacı yaklaşım son yıllarda popülaritesi artan bir eğitim modelidir. Ülkemizde günümüze değin uygulanan eğitim modeli esasicilik tir. Ülkemizde halkın da dahil olduğu tartışmalarda eğitim modelinin daimici ve esasici olması gerektiği üzerinde durulur. Peki nedir bu modeller ?
Yapılandırmacı yaklaşım izahına geçmeden önce bu terimleri bir irdeleyelim. Ülkemizde eğitim modellerinin bilimsel düzlemde tartışılmadığı çok açık. Genellikle ülkemizin eğitim sorumluluları hatayı sistemde değil , kendinden önceki sorumlularda ararlar.
Kimse sistem araştırmaları yapmaz veya yapmak istemez. Halihazırda pedagog ve eğitimcilerin içinde bulunduğu ve siyasetin kirli ellerinin asla değmediği bir kurul tarafından eğitim meselelerinin bir an önce görüşülmesi gerekmektedir. Sözü uzatmadan sistemlerimizi tanıtmaya başlıyoruz.
Konu Başlıkları
Daimici Yaklaşım
Daimicilik idealist bir yaklaşımdır ve ahlaklı, sağlam karakterli ve evrensel, elit bireyler yetiştirmeyi hedefler. Bu noktada eğitilebilecek bireylerin seçkinler olması ve seçkin bireyler üzerine yoğunlaşılması hedeflenir. Eğitim hayata hazırlar fakat bu modelde takıldığım nokta şudur ki tek tip insan! modeli benimsenir.
Evet mükemmel ama tek tip ! Sonuç hüsran tabiki. Ülkemizde temel hedef alınarak sürdürülecek eğitim tek tipe uygun değildir. Zira eğitimin doğasında bireysellik vardır. Her birey biriciktir ve mükemmel eğitim için her bireyin kendi yönelimlerine göre bir yol izlemek gerekir.
Esasici Yaklaşım
Esasiciliğin de daimicilikten aşağı kalır yanı yoktur hani. Davranışçı bir yaklaşımdır ve ülkemizde 2000’li yıllardan itibaren yerini yapılandırmacı yaklaşıma bırakmıştır. Peki nedir esasicilik ? Öncelikle tecrübeye dayalı bilgi önemlidir ve bunun aktarılması gerekir.
Bu bilgi öğretmenin zihnindedir. Zaten esasici yaklaşımın merkezinde öğretmen vardır. Öğretmen tek etkili otoritedir. Eğitimini sunuş yoluyla verir ve öğrenci pasif dinleyici konumdadır. Öğrenci kesinlikle sıkı bir şekilde disipline edilmelidir. Buraya dikkat öğrenme mekanik yani ezbere dayalı öğrenmedir.
Yapılandırmacı Yaklaşım
Yapılandırmacı yaklaşım modelinde üstad Piaget (Piyaje)’dir. Öğrenme faaliyetinin temelinde öğrenci vardır. Öğrenci bireysel özellikleri ile bilgiyi kendi iç dünyasında canlandırır ve özümser. Bilgi öğrencinin zihninde içselleştirilerek öğrenilir. Öğrenci öğrenme sürecinde hareketli ve meraklıdır.
Teorik bilgilerin ezberlenmesi yerine daha çok pratik deneyimler ve ürün üretimi ön plandadır. İnsanoğlu bilgiyi doğrudan almak yerine bilgiye kendi ulaşırsa zaten bilgi daha anlamlı bir yapı haline gelecektir.
Bilgilerin unutulmaması için de kişi tarafından istenilerek öğrenilmesi gerekir. Eğer bilgilerin bizim için bir değeri yoksa onları unutmamız daha kolaydır. Aslında yapılandırmacı yaklaşım temeli sayılacak noktalardan biridir.
“istemediğimiz bilgilerin kölesiyiz. İstediğimiz bilgilerin ese efendisi bizleriz.”
Yapılandırmacı yaklaşım ‘da çeşitli kavramlar bulunur. Bunlarda biri şemadır. Biz buna kalıp demeyi tercih ediyoruz. Peki nedir kalıp ? Öğrenci bir kabın içerisine atılan bir metalin battığını izler. Batan metalin öğrenci zihninde uyandırdığı bilgi kalıptır. Artık zihninde “suya atılan metaller batar” kalıbı bulunmaktadır.
Yapılandırmacı Yaklaşım Kavramları
Özümseme : Öğrencimiz elde ettiği bu kalıbı kullanarak yeni durumları açıklamaya çalışırsa bilgiyi özümsemiş olur. Örneğin ” suya atılan metallar batar” bilgisini kullanarak “suya atılan misket de batar” bilgisine ulaşır. Öğrenci artık bilgiyi özümsemiştir. Yapılandırmacı yaklaşımın temel kavramlarındandır.
Uyum sağlama : Öğrencimiz suya hafif bir plastik atar ve batmadığını gözlemler. Önceki kalıpların geçersiz olduğunu, suya atılan her cismin batmadığını görür. Bu durumda önceki kalıp işe yaramamıştır. Öğrencimiz eliyle bu plastiği batırmaya çalışır.
Yeni bir sonuca ulaşan öğrencimiz artık şemasını yani kalıbını değiştirmek zorundadır. “Suya atılan bazı cisimler batmaz.” Bu bilgileri de kullanarak su da bir kağıt gemi yüzdürebilir.
Yapılandırmacı Yaklaşımda Öğretmen
Yapılandırmacı yaklaşım etkinlikleri kapsamında öğretmen tam bir rehber konumundadır ve öğrenciyi yönlendirir. Öğrencilerin etkinliklerini hazırlar ve onlara yardım eder. Öğrencilerin iş sürecine katılmaları için onları teşvik eder ve hareketli olmalarını sağlar.
Öğretmen öğrencilerin birlikte çalışmalarını sağlayarak grup çalışmalarına teşvik eder ve araştırma ödevleri hazırlar. Öğrenciler mutlaka bilgiyi kendileri edinmelidir.
Bir öğrenciye hazır bilgiyi vermek, sistemine uymaz. Öğrencinin bilgiyi sorgulaması sağlanmalıdır. Eğitim sistemimiz günümüzde modeline göre belirlenmiş olsa da bunun tam işlevselliği sorgulanabilir.
Yapılandırmacı eğitim hakkında daha fazla bilgi için bu linki inceleyebilirsiniz.
