Ülkemizde ve dünyada özel eğitim , hemen hemen bütün ülkelerde aynı türden faaliyetlerle sürdürülüyor. Ancak bazı ülkelerde bununla ilgili özel yasalar bulunuyor. Özel eğitim nedir ? Kısaca açıklayacak olursak ; öğrencilere benzersiz özel ilgi ve yeteneklerini olabilecek en yüksek düzeyde karşılamak için sunulan imkanlardır, diyebiliriz.
Desteğe ihtiyacı olan bireyler, normal kabul edilen bireylerden bedensel veya zihinsel farklılıklar gösterebilirler. Dolayısıyla fazladan eğitim ya da farklı eğitim süreçleriyle desteklenmeleri gerekir. Elbette uygun ortam ve koşulların da sağlanmasıyla. Bunun için ise öğrencilerle ilgilenecek yetişmiş meslek gruplarına ihtiyaç vardır. Örneğin Özel Eğitim Öğretmenlerine.
Konu Başlıkları
Hızlı özet – Özel Eğitim
- Özel okullar ve programlar, öğrenmeyi engelleyen zorlukları veya engelleri olan çocuklar içindir. Genel eğitim programlarında normalde sağlanmayan destekleri sağlarlar .
- Bu okullar ve programlar öğrenmeyi her çocuğun kendine özgü ihtiyaç kombinasyonuna göre uyarlar. Uyarlamalar çocukların yaşa uygun eğitim hedeflerine ulaşmalarını sağlamak için yapılır.
- Çok çeşitli yaklaşımlar ve hizmetler sunarlar. Bu, daha küçük sınıfları, bireysel öğrenme, bire bir destek, müstakil sınıflar, kaynak odaları ve öğrenme yardımlarını içerebilir.
- Kanada, ABD ve İngiltere’de, özel ihtiyaçları olan öğrenciler Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (IEP) almaya hak kazanırlar. IEP, çocuğun öğrenme ihtiyaçlarını, okulun sağlayacağı hizmetleri ve ilerlemenin nasıl ölçüleceğini açıklar.
Kanada’nın bu destekli eğitimlere kapsamlı bir yaklaşımı vardır. Özel ihtiyacı olan her çocuğun ücretsiz halk eğitimi alma hakkı vardır. Bunun için fonların çoğu eyalet veya yerel düzeyde tahsis edilmektedir.
Ancak, Kanada’daki tüm devlet okullarının özellikli bireylere eğitim programları yoktur. Kanada’daki özel okullar da özel ihtiyaç programlarında ve desteklerinde farklılık gösterir . Yine de devlet okulları gibi, birçoğu farklı özel ihtiyaçları olan çocuklar için iyi tasarlanmış programlar sunmaktadır.
Özel ihtiyaçlar
Özel bir ihtiyaç kişinin öğrenmesini engelleyen bir sorundur. Normların ötesine geçen destek gerektirir.
Farklı tipte özel ihtiyaçlar ve zorluklar vardır. Örneğin, öğrenme , gelişimsel , davranışsal ve fiziksel zorluklar vardır. Dahası, bu zorluklar ciddiyetleri veya öğrenmeyi ne kadar bozdukları bakımından farklılık gösterebilir.
Özel ihtiyaçları olan okullar ve programlar bu hedefe ulaşmak için çok çeşitli yaklaşımlar ve hizmetler sunmaktadır. Örneğin,
- Bireyselleştirilmiş eğitim
- Küçük sınıflar
- Düşük öğretmen-öğrenci oranları
- Konuda deneyimli öğretmenler
- Müstakil sınıflar
- Kaynak odaları
- Özel ders programları
- Akademik ve psikolojik danışmanlık
- Öğrenme yardımları
Engelli Bireylerin Eğitim Yasası (IDEA) ABD’de Özel Eğitimi Nasıl Şekillendiriyor?
IDEA, engelli çocukların ücretsiz ve uygun bir halk eğitimine erişmesini ve okulların bu çocuklara mümkün olan en az kısıtlayıcı ortamda eğitim vermesini sağlar.
Bu da onları mümkün olduğunca genel eğitim sınıflarında tutmak anlamına gelir.
IDEA, 3 yaşından liseye kadar olan çocukları (veya hangisi önce gelirse 21 yaşını) kapsar. 3 yaşından küçük çocuklar IDEA’nın erken müdahale hizmetleri aracılığıyla hizmet alabilirler.
Hak kazanabilmek için çocukların IDEA tarafından belirlenen 13 engelden birine girmesi gerekir:
- Otizm
- Sağırlık
- Duygusal rahatsızlık
- Körlük dahil görme bozukluğu
- Konuşma veya dil bozukluğu
- Ortopedik bozukluklar
- İşitme bozukluğu
- Zihinsel engelli
- Birden fazla engelli
- Travmatik beyin hasarı
- DEHB dahil diğer sağlık bozuklukları
- Disleksi, diskalki ve disgrafi dahil olmak üzere (diğerleri arasında) spesifik öğrenme özürü
IDEA için uygun olan çocukların yukarıda belirtilen engellerden bir veya daha fazlası için teşhisi olmalıdır ve bu engel nedeniyle akademik ilerleme sağlamak için özel barınaklar gereklidir. Bir çocuğun belirli bir öğrenme engeli olup olmadığını belirlemek için kullanılan kriterler şunları içerir. Çocuk, aşağıdaki alanlardan bir veya daha fazlasında devlet onaylı sınıf seviyesi standartlarını karşılamamaktadır :
- Sözlü Anlatım
- Dinlediğini anlama
- Yazılı anlatım
- Temel okuma becerileri
- Akıcı konuşma becerileri
- Okuduğunu anlama
- Matematik hesaplama
- Matematik problem çözme
- Çocuk, devlet onaylı sınıf seviyesi standartlarını karşılamıyor veya aşağıdakiler nedeniyle başarı ve / veya performansta güçlü ve zayıf yönler sergiliyor:
- Kültürel faktörler
- Duygusal rahatsızlık
- Çevresel veya ekonomik dezavantaj
- Sınırlı İngilizce yeterliliği
- Zeka geriliği
- Görme, işitme veya motor yetmezliği
FİKİR İlkeleri
Devletler, kendi vatandaşlarına destek eğitimi vermekle yükümlüdür. Bunu yapmak için bir dizi ilkeyi izlemeleri beklenir:
- Okullar, engelliliğin niteliği veya ciddiyetine bakılmaksızın tüm engelli çocukları eğitmelidir.
- Okullar, bir çocuğun engelli olup olmadığını belirlemek için bir dizi tarafsız olmayan değerlendirme yöntemi kullanmalıdır. Test ve değerlendirme ırk, kültür veya ana dile göre ayrım yapmamalıdır.
- Tüm engelli çocuklar ücretsiz, uygun bir halk eğitimi almalıdır. Engelli çocukların ihtiyaçlarını karşılamak için bir BEP geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.
- Engelli çocuklar mümkün olduğunca engelsiz çocuklarla eğitilmelidir. Öğrenciler, ancak genel eğitim sınıfında uygun bir eğitim alamazlarsa ayrı sınıflara veya okullara taşınabilirler.
- Okullarda engelli çocukların ve ebeveynlerinin haklarını korumak için güvenlik önlemleri olmalıdır.
- Okullar,destek eğitim hizmetleri tasarlarken ve uygularken veliler ve öğrencilerle işbirliği yapmalıdır.
Özel Eğitim Müdahaleleri
Bu destek eğitimler en iyi şekilde, engelli çocukların öğrenmesini engelleyen engellerin üstesinden gelmek veya ortadan kaldırmak için tasarlanmış amaçlı bir müdahale olarak tanımlanabilir. Başka bir deyişle, engelli çocuklara başarılı olmalarına yardımcı olmak için bireyselleştirilmiş eğitim planları sağlamakla ilgilidir.
Üç tür destek eğitim müdahalesi vardır:
- Önleyici Müdahaleler : Önleyici müdahaleler, potansiyel veya mevcut sorunların bir sakatlık haline gelmesini önlemek için tasarlanmıştır. Bu formdaki eğitim ya bir şeyin olmasını engellemeyi ya da belirlenen bir koşulu azaltmayı amaçlamaktadır.
- İyileştirici Müdahaleler : İyileştirici müdahaleler bir engelliliğin etkilerini ortadan kaldırmak için tasarlanmıştır. Genellikle engelli çocuklara başarılı ve bağımsız çalışmalarını sağlayan becerileri öğretmek için kullanılırlar. Akademik, sosyal, kişisel ve / veya mesleki hedeflere yönelik olabilirler.
- Telafi Edici Müdahaleler : Telafi edici müdahaleler, özel becerilerin öğretilmesini veya işlevselliği geliştirmek için özel cihazların kullanılmasını içerir. Telafi edici müdahale en iyi şekilde bir çocuğa bir görevi yerine getirmesini veya bir engele rağmen bir beceriyi ele geçirmesini öğretmek olarak tanımlanabilir .
BEP – Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı
Çocuğun özel ihtiyaçları özel eğitimde öğretilenleri belirler. Bazı engelli çocuklar günlük yaşamda, okulda, toplumda ve iş ortamında başarı elde etmek için yoğun, sistematik eğitime ihtiyaç duyarken, diğer çocuklara bir engelin varlığını telafi edebilmek için beceri öğretilmelidir. Diğerleri sadece özel konaklama yerlerine ihtiyaç duyar ve düzenli sınıflardaki genel eğitimi akranlarının yanında öğrenirler.
BEP – Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı özel eğitim temel taşıdır. Kendilerini özel konaklama yerlerine uygun tanı alan her öğrencinin bireysel olarak uyarlanmış bir BEP’i vardır. Bu yasal belge, bir öğrencinin yıllık eğitim hedeflerine göre destek eğitim hizmetleri ve konaklama ile ilgili özel ihtiyaçlarını açıklamaktadır. Bir BEP’nin amacı, özel eğitim öğretmenleri ile ilgili profesyoneller ve profesyonel çalışanlar tarafından sağlanan destek ve hizmetlerin hedeflere ulaşmasını sağlamaktır.
BEP’ler
(1) çocuğun okulu tarafından bir değerlendirme gerektirir; ,
(2) uygunluğun belirlenmesi; ve
(3) okulun Rehberlik ekibi tarafından Bep’in geliştirilmesi.
Özel Eğitim Nerede Öğretilir?
Özel eğitimin çoğu, IDEA’nın engelli çocuklara en az kısıtlayıcı ortamda özel eğitim hizmetleri sağlama hedefiyle tutarlı olarak genel eğitim sınıfında gerçekleşir. Ancak, genel eğitim sınıflarında özel eğitimin tamamı öğretilemez; bu nedenle, özel eğitim öğretmenleri ve profesyonel öğretmenler bazen ayrı sınıflarda ve devlet okulu sistemi dışında, ayrı yerleşim ortamlarında ve gündüz okullarında özel eğitim vermelidir.
Çoğu özel eğitim öğrencisi, günün en az bir kısmını, kişiselleştirilmiş eğitim alabilecekleri bir kaynak odasında geçirir.
Bazı özel eğitimcilerin evde veya toplum temelli ortamlarda özel eğitim hizmetleri sunması da yaygındır. Bu ortamlardaki özel eğitim öğretmenleri, ciddi engelli öğrencilerle birlikte çalışarak fonksiyonel günlük yaşam becerilerini uygulamalarına yardımcı olur.
ABD’de Federal Hükümet, Engelli Öğrenciler için Eğitim Yerleşimlerini Şu Şekilde Tanımlar:
- Düzenli sınıf : Öğrenci eğitiminin çoğunu normal bir sınıfta alır ve gününün yüzde 21’inden azı normal sınıf dışında özel eğitim ve ilgili hizmetler alır.
- Kaynak sınıfı : Öğrenciler normal sınıf dışında özel eğitim ve ilgili hizmetleri yüzde 21’den fazla, ancak günlerinin yüzde 60’ından az almaktadır.
- Ayrı sınıf : Öğrenciler normal sınıf dışında özel eğitim ve ilgili hizmetleri yüzde 61’den fazla, ancak günlerinin yüzde 100’ünden daha az almaktadır.
- Ayrı okul : Öğrenciler, engelli öğrencilere günlerinin yüzde 50’sinden fazlası için bir devlet veya özel günlük okulda özel eğitim ve ilgili hizmetler alırlar.
- Konut tesisi : Öğrenciler, 24 saat bakım aldıkları bir kamu veya özel olarak işletilen konut tesisinde özel eğitim ve ilgili hizmetler alırlar.
- Homebound / hastane : Öğrenciler bir hastanede veya ev tabanlı bir programda özel eğitim ve ilgili hizmetler alırlar.
